30.01.2018

Hasan AÇANAL Efendi (16/07/1911 - 09/03/1950)

 

     Devrinin büyük âlimi Urfa Müftüsü Miftahizade Hasan Hüsnü Efendi, Miftahi-zade diye şöhret bulmuştur. Babasının adı Abdurrahman' dır. Urfa müftülüğü yapmıştır. Kendisi gibi büyük din âlimlerinden Buluntu Hacı Abdurrahman Efendi ile birlikte okumuştur. Önce Hacı Mustafa Hafız' dan ders almış, sonra Hacı Ramazan Efendi' den okumuştur.

    Soyadları AÇANAL olan Müftü Hasan Efendi, din ilminin yanında müspet ilimler ve Fransızca ders de almış, böylece iyi bir Fransızca öğrenmiştir. O devrin müspet ilimlerde büyük âlimi olan Abbas Vasık Efendi' den müspet ilimleri ve Fransızcayı öğrenmiştir.

    Hasan AÇANAL, 3 muharrem 1290 (miladi mart 1873) tarihinde Urfa' da doğdu. Bundan 300 yıl önce Urfa' ya yerleşen Miftahizade ailesinden olan Hasan Efendi' nin babası Rahimiye Medresesi Müderrislerinden Miftahizade Abdürrahim Efendi, annesi ise Hocazade ailesinden Hatice Hanım' dır. Hasan Efendi ilk tahsilini mahalle mektebinde bitirdikten sonra babası gibi ilmiye mesleğine süluk etmek için medrese tahsiline başladı. Hacı Mustafa Efendi ve Hacı Ramazan Efendi' ye devam ederek 20 yaşında icazet (medresede hocalık yapmaya selahiyet veren diploma) aldı. Rahimiye Medresesi' nde müderrislik yapmaya başladı. Ancak Hasan Efendi ilmiye mesleği yanında müspet ilimleri de öğrenmek istiyordu. Bu yüzden o zamanın bu bilgilerini de bilen en iyi hocası Saraçzade Abbas Efendi' ye devam ederek bu bilgileri de öğrendi. Daha sonra kendini yetiştirmek için büyük bir kütüphane meydana getirdi. Kitapları Urfa Kütüphanesi' ne bağışlanmıştır. Arapça yanında Farsça ve Fransızca öğrendi. Devlet hizmetinde ilk memuriyeti Urfa Bidayet Mahkemesi azalığıdır. (21 Muharrem 1327) Yani miladi 14 Şubat 1909 tarihi. 1 Kasım 1910 tarihinde Urfa İdadisi Tarih-Coğrafya öğretmenliğine tayin edildi. 16 Temmuz 1911 de Urfa müftüsü oldu. Aynı zamanda müderrisliğe de devam ediyordu. Zamanın şeyhülislamları tarafından İbtida-yı Hariç ve Sahn-ı itibarı ilmî payeleri ile taltif olundu.

    11 Nisan 1920'de Urfa'nın düşman işgalinden kurtulmasında büyük katkısı oldu. İstiklal Madalyası ile taltif edildi. 1950 yılında kendi isteği ile emekliye ayrıldı. 1953 yılı Ocak ayının 27. günü Hakk' ın rahmetine kavuştu.

    Hasan Efendi' nin yazdığı makale ve denemeleri:

1- Gazetede Tefrika Halinde Urfa İlinin Ünlü Bilginleri,

2- Aklıma Gelenler,

3- 20. Asır Başlarında Urfa,

4- Sirayet Hakkında

5- Bazı Ayet Tefsirleri,

6- Şiir ve Tahmisler, Eserleri:

1- Urfa Tarihi,

2- Urfa Kurtuluş Mücadelesi (Bu kitapları henüz yayınlanmamıştır.)

    Miftahi Hasan Efendi, kendi çocuklarım lise tahsili imtihanım verinceye kadar yetiştirmiş, tarih, edebiyat, fen bilgisi ve Fransızca dersleri ile kendisi yetiştirmiştir.