İlçemiz Şanlıurfa’nın en eski İlçelerinden biridir. İlçenin bilinen tarihi M.Ö. 5000 yılına dayanmaktadır. Sümer ve Hititlerin elinde bulunan bölge M.Ö. 2750 yıllarında başlamaktadır. Sami’lerin istilasına uğramıştır. Daha sonra 612 yılına kadar Asur’ların egemenliğine girmiş olan bölge 550 yıllarından itibaren sırasıyla Pers’lerin ve büyük İskender’in hâkimiyetinde kalmıştır. M.S. 750 yıllarında yöreyi ele geçiren Arap’lar buradaki Bizans hâkimiyetine son vermişlerdir. Nihayet 1071 Malazgirt zaferinden sonra İlçe toprakları Türk hâkimiyetine girmiştir. Lozan Antlaşmasından sonra Türkiye - Suriye sınırlarının çizilmesine müteakip Altınbaşak (Harran) İlçe merkezi haline getirilmiş, 1946 yılında ise İlçe merkezi şimdiki bulunduğu Akçakale’ye taşınmıştır. Ancak 1987 yılında Harran Bucağı Akçakale İlçesinden ayrılarak müstakil İlçe haline getirilmiştir.
Hz. İbrahim (a.s) Harran'dan Şam'a göç ederken amcası kızı Hz. Sara ve beraberindeki kafile ile birlikte Urfa'nın 50 km. güney batısındaki bir su kaynağında konaklar. Hz. İbrahim(a.s) ve Hz. Sara'nın evlilik töreni burada yapılır. Evlilik töreninin yapıldığı yere "düğün gözü" anlamında "Ayn-el Arus" adı verilir. Halen halk arasında bu isimle anılmaktadır. Bir diğer adı ise "Ayn Halil ür Rahman" dır. Halil ür Rahman kaynağı ve gölü anlamındadır. Bugün yarısı Akçakale ilçemizde yarısı da Suriye topraklarında kalmıştır. Bu su kaynağı vaha görünümünde olup Hz. İbrahim makamı olarak bilinmekte ve ziyaret edilmektedir.
Urfa'dan Akçakale'ye giden yolun 32. km. den itibaren 5 km batıya giderek Cudi Deresine ulaşabilirsiniz. Cudi Deresinin başlangıcından güneye doğru vadiyi izleyerek giderseniz Cudi Dağına ve Cudi Şehri kalıntılarına ulaşabilirsiniz.